Zużycie gazu w 2011 roku

Choć niemal wszystkie prognozy wskazują wzrost popytu na gaz w średnio i długoterminowej perspektywie, to w ubiegłym roku zużycie tego surowca na niektórych obszarach spadło. Jakie były przyczyny zmniejszonego zapotrzebowania na gaz ziemny w Unii Europejskiej?

Według różnych statystyk unijne zużycie gazu w 2011 roku w stosunku do 2010 roku spadło o 10,7% (Eurogas), 6,4% (Cedigaz) lub 9,9% (BP). Na tym tle pozytywnie wyróżniała się Polska w której popyt zmniejszył się zaledwie o 0,2% do poziomu 14,38 mld m sześc. W innych regionach świata zużycie wrosło. W Stanach Zjednoczonych popyt zwiększył się o 2,5% a w Azji o 7%.

Unia Europejska

Na mniejsze zużycie gazu w 2011 roku wpłynęły:

• relatywnie wysokie temperatury w okresie zimowym (popyt na gaz generowany przez elektrociepłownie oraz gospodarstwa domowe jest odwrotnie proporcjonalnych do zmian temperatur),
• wysokie ceny gazu (58% surowca konsumowanego w Unii Europejskiej sprzedawane jest po cenach powiązanych z cenami ropy naftowej. Średnia cena baryłki ropy Brent w 2011 wynosiła 111,26 dol. czyli o 29% więcej niż w 2010 roku i 45% więcej niż w 2009 roku),
• niskie ceny uprawnień do emisji CO₂ (Zużycie gazu w elektroenergetyce napędzane było dodatkowymi kosztami zakupu praw do emisji dwutlenku węgla, wyższymi w przypadku innych paliw kopalnych. Wyprodukowanie 1 kWh energii wiąże się z emisją 940 g CO₂ w przypadku spalania węgla brunatnego, 830 g dla węgla kamiennego, 610 g dla ropy naftowej i 370 g dla gazu ziemnego. Koszty pozwoleń zaczęły jednak gwałtownie spadać od połowy 2011 roku przez co zużycie gazu do produkcji energii elektrycznej stawało się jeszcze mniej opłacalne),
• niskie tempo wzrostu gospodarczego (popyt na energię rośnie proporcjonalnie do tempa wzrostu PKB).

Stany Zjednoczone

W 2011 roku zużyto łącznie 689 mld m sześc. gazu ziemnego. Niskie ceny na Henry Hub (średnio 147,2 dol. za 1000 m sześc. w 2011 roku i 109,4 dol. za 1000 pod koniec grudnia 2011) przełożyły się na wzrost zużycia surowca w sektorze przemysłowym oraz elektroenergetyce. Był on jednak hamowany mniejszym zapotrzebowaniem ze strony gospodarstw domowych.

Zmianie uległa również struktura pochodzenia zużywanego gazu. Dzięki rosnącej produkcji gazu ze złóż niekonwencjonalnych możliwa była rezygnacja z importu gazu skroplonego. Największym dostawcą surowca do USA pozostała Kanada. Spadło znaczenie Trinidadu i Tobago (największego eksportera LNG do Stanów Zjednoczonych),  Nigerii, Egiptu oraz Norwegii. Wbrew powszechnie panującej tezie, do 2,58 mld m sześc. czyli dwukrotnie zwiększył się wolumen surowca sprowadzanego z Kataru.

Azja

Dodatkowy popyt na gaz ziemny w Azji w 2011 generowany był głównie przez Chiny (wzrost zużycia o 22%) oraz Japonię (11%). Państwo środka stało się więc czwartym pod względem wielkości zużycia konsumentem gazu na świecie. Przyczyniła się do tego intensywna gazyfikacja, próby dywersyfikacji bilansu energetycznego oraz pozytywne perspektywy dotyczące wydobycia gazu łupkowego. Wzrost zużycia gazu w Japonii był skutkiem awarii elektrowni atomowej w Fukushimie, która zapoczątkowała proces przechodzenia na alternatywne paliwa.

W odróżnieniu od Stanów Zjednoczonych, ceny gazu ziemnego dostarczanego drogą morską do Japonii były w 2011 roku najwyższe w historii. Wliczając koszty ubezpieczenia i frachtu, za 1000 m sześc. surowca płacono średnio 540,9 dol.

Wnioski

Zużycie gazu ziemnego w krótkim okresie zależeć będzie w głównej mierze od tempa wzrostu gospodarczego oraz cen surowca. Istnienie wielu niepołączonych ze sobą, regionalnych rynków gazu sprzyja zróżnicowaniu zmian wielkości popytu. W perspektywie do 2016 roku powstanie globalnego rynku LNG wydaje się niemożliwe. W ciągu najbliższych 2-3 lat istnieje szansa wypracowania nowego podejścia do polityki klimatycznej. Dokładniejsze rozpoznanie oraz upowszechnienie wydobycia gazu ze złóż niekonwencjonalnych przyczynią się do wzrostu dostępności surowca na niektórych rynkach, czego efektem może być spadek cen gazu, w krótkim okresie nawet poniższej krańcowych kosztów produkcji. Będzie on jednak hamowany eksploatacją złóż bogatych w kondensat gazowy oraz rosnącą przepustowością terminali skraplających. Wraz ze wzrostem płynności regionalnych giełd gazu rosnąć będzie udział surowca kupowanego po cenie rynkowej.