Perspektywy polskiego rynku gazu

Instytut Jagielloński zorganizował debatę na temat przyszłości rynku gazu ziemnego w Polsce w kontekście zachodzących zmian gospodarczych oraz rozpoczętego arbitrażu pomiędzy PGNiG a Gazpromem.

Robert Gwiazdowski z Centrum Adama Smitha mówił o konieczności liberalizacji rynku, która przełoży się na większe zainteresowanie inwestorów zagranicznych. Jego zdaniem, bez uwolnienia cen gazu, zachodnie przedsiębiorstwa nie będą w stanie uzyskać w Polsce oczekiwanego zwrotu z zainwestowanego kapitału. Ma to znaczenie zwłaszcza w kontekście wydobycia gazu łupkowego wymagającego znacznych nakładów już na etapie poszukiwania.

Robert Gwiazdowski przywoływał tu dwa etapy liberalizacji: uwolnienie cen dla odbiorców przemysłowych i indywidualnych. Według niego, taryfikacja cen gazu dla gospodarstw domowych jest formą niezasadnego wsparcia ze strony państwa dla tzw. „odbiorców wrażliwych”.

Dodał on również, że wzrost popytu na surowiec wśród gospodarstw domowych jest ograniczony obszarem gazyfikacji. Jego zdaniem, obecna definicja terminu bezpieczeństwo energetyczne zobowiązuje do zwiększania roli węgla w bilansie energetycznym, gdyż z jednej strony zmniejszyłoby to zależność od eksportu, a z drugiej pozytywnie wpłynęło na ceny energii.

Tomasz Chmal z Instytut Sobieskiego przekonywał, że stworzenie wirtualnego rewersu na gazociągu jamalskim oraz mapy drogowej liberalizacji przez URE to dopiero początek długiego procesu otwierania rynku. Zdaniem eksperta, do stworzenia rynku konieczna będzie nadwyżka gazu, bez której deregulacja doprowadzi wyłącznie do podwyżki cen oraz poprzez likwidację subsydiowania skrośnego zwiększy motywację do krajowego wydobycia. Zdaniem Tomasza Chmala, odchodzenie od indeksacji cen gazu w oparciu o ceny ropy jest tendencja trwałą i nieuniknioną również w przypadku kontraktów Gazpromu.

Komentarz

Czynnikiem, który w znacznym stopniu wpłynie na atrakcyjność poszczególnych nośników energii w przyszłości jest polityka klimatyczna. Zmniejszanie atrakcyjności ekonomicznej węgla spowoduje przechodzenie na nowe surowce. Według Międzynarodowej Agencji Energii ma nim być głównie gaz ziemny.

Liberalizacja rynku gazu w Polsce jest ściśle powiązana ze zmianami zachodzącymi na świecie. Firmy konsultingowe przewidują powiększenie się nadwyżki gazu na rynku europejskim. Za przyczynę tego zjawiska wskazuje się wydobycie gazu łupkowego oraz przekierowanie dostaw LNG do Europy.

Z punktu widzenia rozbudowującej swoje możliwości importowe Polski, trendy na światowym rynku wydają się być korzystne. Mogą one zaowocować większą elastycznością kontraktów oraz niższymi cenami surowca. Terminal LNG oraz interkonektory poprawią tymczasem bezpieczeństwo dostaw, uniezależniając Polskę od monopolistycznego dostawcy.